ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (μάθημα 5ον καί 6ον) – βίντεο

20 ΜΑΡ 2017 20:00 ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (μάθημα 4ον) Ομιλήτρια Άννα Χ. Μαρκοπούλου

(Δρ. Επιστημών της Αγωγής του  Πανεπιστημίου της Σορβόννης)

Συνοπτική παρουσίαση 5ου μαθήματος

Το “Συμπόσιον” λαμβάνει χώρα την τρίτη ημέρα μετά την νίκη του Αγάθωνος, όταν ο Απολλόδωρος ήταν ακόμη παιδί. Το “Παιδί” συμβολίζει την αιώνια ανακύκληση της “Ιδέας του Ταγαθόν”, το οποίον αενάως νικά τον “Αΐδη”-“Άδη”, δηλαδή το αόρατον “Νοητόν Σύμπαν”, το οποίο φέρει στο φως, για να το καταστήσει ορατόν “Αισθητόν Σύμπαν”, δηλαδή “Διόνυσον”. Με αυτήν την έννοια, η νίκη της “Ιδέας του Ταγαθόν” αναγεννάται αιωνίως, προκειμένου να δώσει φως στα άπειρα σύμπαντα, τα οποία, επίσης, συνεχώς αναγεννώνται. Σε αυτό το πλαίσιο, η νίκη της “Ιδέας του Ταγαθόν” συμβολίζει την μετατροπή της αμόρφου ύλης, δηλαδή του “Χάους” σε “Κόσμον” και, με αυτήν την έννοια, η ουσία της είναι εξόχως “τραγική”. Εδώ ανιχνεύεται για πρώτη φορά η ιερή καταγωγή της “Τραγωδίας”, η οποία συνιστά “ιεροπραξία”. Η ιερή καταγωγή της τραγωδίας αναδεικνύεται από τον Νίτσε, ο οποίος, στο έργο του με τίτλο “Η γέννηση της τραγωδίας” ορίζει την τραγωδία ως “αδελφοποίηση” μεταξύ των δύο μεγάλων θεών: του Απόλλωνος και του Διονύσου. Υπό αυτό το πρίσμα, ο “Απόλλων” συμβολίζει το “Φως”, τον “Λόγο”, το “Φαίνεσθαι”, το “Ψυχρόν” καθώς και την “Μονάδα”, ως “Α-πολλών”. Αντιθέτως, ο “Διόνυσος” συμβολίζει το “Σκότος”, το “Άλογον”, το “Είναι”, το “Θερμόν” και τα “Πολλά”, ως “Διαμελισμένος Διόνυσος”. Με αυτήν την έννοια, ο “Απόλλων” και ο “Διόνυσος” είναι οι δύο όψεις της ίδιας οντότητος, εφόσον ο “Διόνυσος” συμβολίζει το Άλογο στοιχείο, την “Νύκτα”, η οποία εμπεριέχει μέσα της όλα τα ενδεχόμενα και, ως εκ τούτου, συνιστά προϋπόθεση για την γένεση του “Απόλλωνος”, δηλαδή του “Λόγου”, του “Φωτός”.

Συνοπτική παρουσίαση 6ου μαθήματος

Ο Πλάτων συλλαμβάνει την έννοια της τραγωδίας καθέτως: Είναι η “Ιδέα του Ταγαθόν” που νικά την άμορφη ύλη, την οποία φωτίζει και της προσδίδει μορφή. Αντιστρόφως, ο Νίτσε συλλαμβάνει την έννοια της τραγωδίας οριζοντίως, εφόσον αυτή συνιστά “αδελφοποίηση” μεταξύ των δύο μεγάλων αρχετύπων: του Απόλλωνος και του Διονύσου. Υπό αυτό το πρίσμα, η κοσμική τραγωδία τοποθετείται σε μία συμπαντική τετρακτύ, σε έναν σταυρό και, με αυτήν την έννοια, η τραγωδία συνιστά κατ’ ουσίαν μία ιεροπραξία, η οποία στο “Συμπόσιον” αναδεικνύεται από δύο στοιχεία: Την “θυσία” και τον “χορό”. Σε αυτό το πλαίσιο, η “θυσία” του Αγάθωνος συμβολίζει την “πρόοδο” της “Ιδέας του Ταγαθόν” στον ορατό, δηλαδή στον αισθητό κόσμο. Ο “χορός” συμβολίζει την γένεση του μορφοποιημένου “χώρου” και, τέλος, οι “χορευταί”, που θυσιάζουν μαζί με τον Αγάθωνα, συμβολίζουν την γένεση του συμπαντικού “χρόνου”. Υπό αυτό το πρίσμα, οι τρεις ημέρες -που ακολουθούν την νίκη του Αγάθωνος στον τραγικό αγώνα- συμβολίζουν την δημιουργία του “αισθητού σύμπαντος”, η οποία πραγματοποιείται σε τρία στάδια: Την πρώτη ημέρα γεννάται το φώς της “Ιδέας του Ταγαθόν”, που μορφοποιεί την άμορφη ύλη και την καθιστά “κόσμον”. Την δεύτερη ημέρα γεννάται ο “χώρος” και, τέλος, την τρίτη ημέρα γεννάται ο “χρόνος”, ο οποίος συμπίπτει με τον δραματικό χρόνο του “Συμποσίου”.