ΤΡΙ 13 ΜΑΡ 2018 ΚΑΙ ΩΡΑ 19:30 Ομιλήτρια Άννα Χ. Μαρκοπούλου Δρ. Επιστημών της Αγωγής.
Τίτλος 41ου μαθήματος: “Αθανασία, ο αιώνιος έρως της ψυχής”. (Γ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 206e4-208b6)
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 41ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 206e4-208b6. Σε αυτό το μέρος του λόγου της, η Διοτίμα αναπτύσσει το θέμα του «τελικοῦ αἰτίου» του έρωτος. Με άλλα λόγια, ρωτά τον Σωκράτη, για ποιο λόγο όλα τα έμψυχα όντα επιθυμούν να γεννήσουν απογόνους. Εξηγεί, λοιπόν, ότι ο τελικός στόχος αυτής της επιθυμίας είναι ο «ἔρως ἀθανασίας», δηλαδή η αέναη επιθυμία όλων των εμψύχων όντων να κατακτήσουν την αθανασία μέσα στην θνητή τους κατάσταση. Με αυτήν την έννοια, ο «τόκος ἐν τῷ καλῷ» αναδεικνύεται ως η μόνη δυνατότης του θνητού όντος να καταστεί αθάνατο. Πιο συγκεκριμένα, όλα τα θνητά όντα είναι δυνατόν να μετάσχουν στην αθανασία, μόνο με την γέννηση απογόνων που θα τους μοιάζουν. Έτσι, τα θνητά όντα, μέσω των απογόνων τους επαναλαμβάνουν και αναδιπλασιάζουν τον εαυτό τους. Αυτό ισχύει, όχι μόνο στο σώμα, αλλά και στην ψυχή και στον νου: ο άνθρωπος εμφορείται από την επιθυμία της μελέτης, προκειμένου να ανανεώσει την μνήμη του και, με αυτόν τον τρόπο, να αντικαταστήσει την παλιά γνώση με μια νέα, την οποία, όμως, θα θεωρήσει ίδια με την προηγούμενη και, ως εκ τούτου, θα νομίσει πως η γνώση αυτή είναι αθάνατη. Έτσι, ολόκληρο το θνητό γένος διασώζεται με το να αφήνει στη θέση αυτού που γίνεται παλιό και πεθαίνει, ένα άλλο νέο και ζωντανό ον. Επομένως, καταλήγει η Διοτίμα, μόνο με αυτόν τον μηχανισμό της γεννήσεως και του πολλαπλασιασμού, το θνητό γένος έχει την δυνατότητα να μετάσχει στην αθανασία και ως προς το σώμα αλλά και, εξίσου, ως προς την ψυχή και την γνώση. Συμπερασματικά, η σφοδρή επιθυμία του ανθρώπου, αλλά και του συνόλου των εμψύχων όντων να γεννήσουν απογόνους, αναδεικνύει τον «ἔρωτα ἀθανασίας», ως το «τελικὸν αἴτιον» του δαιμονίου έρωτος από τον οποίον διακατέχονται όλα τα έμψυχα όντα. Εδώ πρόκειται, βέβαια για την «ἐπισκευαστὴ ἀθανασία», την οποία ο Πλάτων αναπτύσσει διεξοδικά στον «Τίμαιο», δηλαδή την αέναη επιθυμία του θνητού γένους να γεννήσει ένα φυσικό απόγονο ο οποίος εξασφαλίζει στον γεννήτορά του μια τεχνητή αθανασία, στο μέτρο που ο ίδιος ο απόγονος είναι ένα φθαρτό και θνητό γέννημα.
Προτείνεται η ανάγνωση δύο άρθρων της διδάκτορος κας Άννας Χ. Μαρκοπούλου, δημοσιευμένων στον «Παιδαγωγικό Λόγο», με αναφορά στους επτά αναβαθμούς του λόγου της Διοτίμας:
α΄) Οι διαβαθμίσεις της ιδέας του Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των θεωρητικών αρετών :
https://drive.google.com/file/d/0B5n94C_RCZBHNTRaUkVoOGhiX3FzQXJwSW9FTXlMaG5hNjk0/view
β΄) Η ψυχή θεωρός και δημιουργός του νοητού Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των αρετών της νοερώς ενεργούσης ψυχής:
https://drive.google.com/file/d/0B5n94C_RCZBHVHlyYXcyOURXVFNXM1ROUXZjMmEwUjNoeHpn/view
Το βίντεο του μαθήματος στον σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/watch?v=gUE5N3QQmdY
Τίτλος 42ου μαθήματος: “Φιλοδοξία, αυτοθυσία, ποίηση και πολιτική αρετή”. [Γ΄ Μέρος λόγου Διοτίμας (συνέχεια & τέλος): “Συμπόσιον”, στ. 208b7-209e4] —————————————————————————————————————————
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 42ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας (συνέχεια & τέλος): “Συμπόσιον”, στ. 208b7-209e4 Σε αυτό το μέρος του λόγου της, η Διοτίμα συνεχίζει και ολοκληρώνει το θέμα του «τελικοῦ αἰτίου» του έρωτος. Σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύει το κίνητρο της φιλοδοξίας, το οποίο ωθεί τους ανθρώπους να επιθυμούν το κλέος, εξαιτίας του οποίου αυτοί είναι έτοιμοι να διακινδυνεύσουν και να κάνουν τα πάντα, πολύ περισσότερα από αυτά που θα έκαναν για τα παιδιά τους. Έτσι, η Διοτίμα αναδεικνύει ότι η φιλοδοξία είναι ανώτερη ακόμη και από την αγάπη των γονέων προς τα παιδιά τους και, ως εκ τούτου, οι άνθρωποι είναι ικανοί ακόμη και να πεθάνουν στην θέση κάποιου άλλου, προκειμένου να την κατακτήσουν. Η Διοτίμα αναφέρει εδώ τρία παραδείγματα ηρώων, εκ των οποίων τα δύο είναι ήδη γνωστά από τον λόγο του Φαίδρου, με την διαφορά ότι εδώ η δράση τους σχετίζεται, όχι με το νοητό, αλλά με το ανθρώπινο επίπεδο. Το πρώτο παράδειγμα είναι η Άλκηστις, η οποία πέθανε στην θέση του συζύγου της Αδμήτου, το δεύτερο είναι ο Αχιλλέας, ο οποίος πέθανε μετά τον φίλο του Πάτροκλο και το τρίτο είναι αυτό του βασιλέως των Αθηναίων Κόδρου, ο οποίος πέθανε προς χάρη των παιδιών του, γατί, σύμφωνα με έναν χρησμό, έπρεπε να σκοτωθεί για να αφήσει την βασιλεία στα παιδιά του και να σωθεί η πόλις του. Η Διοτίμα αναδεικνύει ότι και στις τρεις περιπτώσεις, η αυτοθυσία δεν ήταν ανιδιοτελής, αλλά πραγματοποιήθηκε, προκειμένου αυτοί να εξασφαλίσουν την υστεροφημία τους. Στην συνέχεια, η Διοτίμα θίγει και πάλι το θέμα του «τόκου ἐν τῷ καλῷ» και διακρίνει δύο είδη τόκων: Το ένα σχετίζεται με το σώμα και, ειδικότερα με την παιδογονία, την οποία θεωρεί ως μέσον της «ἐπισκευαστῆς ἀθανασίας» των ανθρώπων, οι οποίοι, μέσω της φυσικής αναπαραγωγής και των απογόνων τους, εξασφαλίζουν την συνέχεια και την διατήρηση της μνήμη τους. Το άλλο σχετίζεται με την ψυχή και, ειδικότερα με την νοητική ή πνευματική δημιουργία, την οποία θεωρεί ως μέσον της «ἀληθινῆς ἀθανασίας» των ανθρώπων και, πιο συγκεκριμένα, των μεγάλων ποιητών, αναφέροντας ενδεικτικά τον Όμηρο και τον Ησίοδο. Με αυτήν την έννοια, η ψυχή των μεγάλων ποιητών, καθώς και όλων των εφευρετικών δημιουργών τίκτει αρετή. Επίσης, αναφέρει την πολιτική τέχνη ως μέσον της «ἀληθινῆς ἀθανασίας» των πολιτικών, εφόσον αυτοί οργανώνουν, διευθετούν και διοικούν τις πόλεις και τους οικισμούς, τίκτοντας τις πολιτικές αρετές. Τέλος, αναφέρει την νομοθετική τέχνη ως μέσον της «ἀληθινῆς ἀθανασίας» των μεγάλων νομοθετών, οι οποίοι, όπως π.χ. ο Σόλων και ο Λυκούργος, κυοφόρησαν και γέννησαν τους νόμους εκείνους, εξαιτίας των οποίων οι νομοθέτες αυτοί τιμήθηκαν ως θεοί στην πόλη τους, εφόσον η νομοθεσία που αυτοί θέσπισαν, απετέλεσε εφαλτήριο πολλών και καλών έργων καθώς και κάθε είδους αρετής.
—————————————————————————————————————————
Προτείνεται η ανάγνωση δύο άρθρων της διδάκτορος κας Άννας Χ. Μαρκοπούλου, δημοσιευμένων στον «Παιδαγωγικό Λόγο», με αναφορά στους επτά αναβαθμούς του λόγου της Διοτίμας:
α΄) Οι διαβαθμίσεις της ιδέας του Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των θεωρητικών αρετών :
https://drive.google.com/file/d/0B5n94C_RCZBHNTRaUkVoOGhiX3FzQXJwSW9FTXlMaG5hNjk0/view
β΄) Η ψυχή θεωρός και δημιουργός του νοητού Κάλλους στο πλατωνικό Συμπόσιον και η λειτουργία των αρετών της νοερώς ενεργούσης ψυχής:
https://drive.google.com/file/d/0B5n94C_RCZBHVHlyYXcyOURXVFNXM1ROUXZjMmEwUjNoeHpn/view
Το βίντεο του μαθήματος στον σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/watch?v=NSZrqkBJR0w