ΣΑΒ 05 ΜΑΙ 2018 ΚΑΙ ΩΡΑ 20:00 Ομιλήτρια Άννα Χ. Μαρκοπούλου Δρ. Επιστημών της Αγωγής.
ΘΕΜΑ: ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (μάθημα 43ον και 44ον)
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν τον κύκλο μαθημάτων: ΠΛΑΤΩΝΟΣ “ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ”, με την διδάκτορα κ. ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ. Τίτλος 43ου μαθήματος: “Οι επτά αναβαθμοί της ερωτικής μυήσεως της ψυχής”. (Δ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 210a-210c6) Το μάθημα παραδόθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ., στις 5 Μαΐου 2018. ——————————
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 43ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας: “Συμπόσιον”, στ. 210a-210c6 Η Διοτίμα θα μυήσει τον Σωκράτη στα μυστήρια της εποπτείας, δηλαδή στους επτά αναβαθμούς, μέσω των οποίων η ψυχή θα μπορέσει να ενωθεί με τον νου, έτσι ώστε ο νους και το νοητόν να γίνουν ένα. Τότε η ψυχή καθίσταται αυτογέννητη και ικανή να κατακτήσει την αθανασία. Όπως λοιπόν, το έργο του «Συμποσίου» διαιρείται σε επτά λόγους, οι οποίοι βαίνουν εκ των άνω, δηλαδή από τον νοητό κόσμο και κατέρχονται προς τα κάτω, δηλαδή προς τον αισθητό κόσμο, έτσι και ο λόγος της Διοτίμας διαιρείται σε επτά αναβαθμούς, οι οποίοι, όμως, βαίνουν με αντίστροφη φορά και ξεκινούν εκ των κάτω, δηλαδή από τον αισθητό κόσμο και ανέρχονται προς τα άνω, δηλαδή προς τον νοητό κόσμο. Με αυτήν την έννοια, η Διοτίμα θα αναλύσει τον τρόπο με τον οποίον το «είδωλον» του νοητού κόσμου, που είναι ο αισθητός κόσμος, θα μεθέξει στον κόσμο των Ιδεών. Ο λόγος της Διοτίμας είναι τριμερής και διακρίνει τρεις κατηγορίες του κάλλους: Η πρώτη κατηγορία είναι το αισθητόν κάλλος, δηλαδή το κάλλος του υλικού σώματος. Το είδος αυτό του κάλλους δεν είναι από την φύση του καλόν, αλλά γίνεται καλόν, μέσω της μεθέξεώς του στην νοητή Ιδέα του κάλλους. Η δεύτερη κατηγορία είναι το ψυχικόν κάλλος, δηλαδή το κάλλος της ψυχής. Το είδος αυτό του κάλλους είναι ενδιάμεσο μεταξύ του αισθητού κάλλους και του νοητού κάλλους. Το ψυχικόν κάλλος είναι ο ενδιάμεσος εκείνος αναβαθμός, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η μέθεξις του αισθητού κάλλους προς το νοητόν κάλλος. Τέλος, η τρίτη κατηγορία είναι το νοητόν κάλλος, δηλαδή το κάλλος της Ιδέας. Το είδος αυτό του κάλλους είναι άϋλον και, ως εκ τούτου, είναι από την φύση του καλόν και δεν χρειάζεται την μέθεξη σε κάτι άλλο, ανώτερο από αυτό, για να προσλάβει την ποιότητα του καλού. Με αυτήν την έννοια, το κάλλος της Ιδέας είναι αύταρκες και αμιγές και, γι’ αυτόν τον λόγο, χαρακτηρίζεται ως «καθαυτό καλόν». Η πρώτη κατηγορία, αυτή του αισθητού κάλλους, διακρίνεται σε δύο επιμέρους αναβαθμούς: Ο πρώτος αναβαθμός είναι η αναγωγή της ψυχής από την θέαση των πολλών καλών σωμάτων προς την θέαση του ενός καλού σώματος, έτσι ώστε η ψυχή να μπορέσει να διακρίνει το αισθητόν κάλλος της μορφής. Ο δεύτερος αναβαθμός είναι η αναγωγή της ψυχής από την θέαση του ενός καλού σώματος προς τα πολλά καλά σώματα, έτσι ώστε η ψυχή να μπορέσει να αντιληφθεί τον κοινό λόγο, δηλαδή την κοινή αναλογία που συνδέει το ένα καλόν σώμα με τα πολλά καλά σώματα και, ως εκ τούτου, να καταστεί ικανή να διακρίνει το νοητόν κάλλος της μορφής. Η δεύτερη κατηγορία, αυτή του ψυχικού κάλλους, διακρίνεται σε τρεις επιμέρους αναβαθμούς: Ο πρώτος αναβαθμός προϋποθέτει την στροφή της ψυχής προς το εσωτερικόν κάλλος του ψυχικού της κόσμου. Μέσω αυτής της στροφής η ψυχή καθίσταται ικανή να αναγνωρίσει ότι το ψυχικόν κάλλος, που είναι εσωτερικό και αόρατο είναι ανώτερο του σωματικού κάλλους, που είναι εξωτερικό και ορατό. Ο δεύτερος αναβαθμός είναι η αναζήτηση του κάλλους που υπάρχει στις συνήθειες και στους νόμους, έτσι ώστε η ψυχή να καταστεί ικανή να αντιληφθεί το κάλλος του πρακτικού βίου. Με άλλα λόγια, σε αυτόν τον δεύτερο αναβαθμό η ψυχή καθίσταται ικανή, όχι μόνο για την θεωρία, αλλά και για τον τόκο του «εὖ πράττειν». Η αναγνώρισις και ο τόκος του κάλλους του «εὖ πράττειν» πραγματοποιούνται, όταν η ψυχή θυμηθεί την αναλογία που υπάρχει μεταξύ του κάλλους των νόμων της ανθρώπινης πολιτείας και του κάλλους των νόμων της πολιτείας του σύμπαντος.
Το βίντεο του μαθήματος στον σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/watch?v=4Hcc9iaGDI4
Τίτλος 44ου μαθήματος: “Η μύηση στην εποπτεία της Ιδέας του Κάλλους”. [Δ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας (συνέχεια & τέλος): “Συμπόσιον”, στ. 210c6-212a]. Το μάθημα παραδόθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ., στις 5 Μαΐου 2018. —————————————————————————————————————————
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 44ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δ΄ Μέρος του λόγου της Διοτίμας (συνέχεια & τέλος): “Συμπόσιον”, στ. 210c6-212a Ο τρίτος αναβαθμός του ψυχικού κάλλους σηματοδοτεί την στιγμή που η ψυχή βαίνει από το «εὖ πράττειν» προς τον θεωρητικόν βίον. Σε αυτόν τον αναβαθμό η ψυχή θα μπορέσει πλέον να γίνει θεωρός και δημιουργός του κάλλους του επιστημονικού και φιλοσοφικού λόγου. Έτσι η ψυχή θα αρχίσει να γίνεται διαλεκτική ψυχή και να διανοείται το νοητόν κάλλος, δηλαδή θα καταστεί ικανή να γίνει συνοπτική και να ενοποιεί μέσα της τους πολλούς και καλούς λόγους σε έναν λόγο. Η τρίτη κατηγορία, αυτή του νοητού κάλλους, διακρίνεται σε δύο επιμέρους αναβαθμούς: Στον πρώτο αναβαθμό, η ψυχή γίνεται διαλεκτική, δηλαδή θεωρεί και τίκτει, όχι πλέον πολλές επιστήμες, αλλά μία επιστήμη, που είναι η διαλεκτική επιστήμη. Η διαλεκτική επιστήμη θα της επιτρέψει να εγκαθιδρύσει έναν εσωτερικό διάλογο με τον εαυτό της, έτσι ώστε να μπορέσει να θυμηθεί την αναλογία μεταξύ του δικού της ψυχικού κάλλους και του νοητού κάλλους της Ιδέας. Ο δεύτερος και τελευταίος αναβαθμός του νοητού κάλλους είναι η στιγμή που η ψυχή, από διαλεκτική και φιλόσοφος ψυχή, γίνεται εποπτική. Σε αυτόν τον αναβαθμό, η ψυχή περνά στην εξαίφνης εποπτεία του κάλλους, που είναι το τελικό στάδιο και ο τελικός στόχος της ερωτικής μυήσεως της Διοτίμας. Εδώ κορυφώνεται ο λόγος της Διοτίμας: Είναι ο έβδομος αναβαθμός, στον οποίο ολοκληρώνεται η πορεία της ψυχής προς την εποπτεία της Ιδέας του Κάλλους. Η εποπτεία πραγματοποιείται εξαίφνης, γιατί η ψυχή υπερβαίνει τον μεριστό χρόνο και εισέρχεται στην αμέριστη αιωνιότητα, ενώ ταυτοχρόνως, μέσω της ερωτικής μανίας, καθίσταται ικανή να εισέλθει στον νοητό κόσμο των Ιδεών, να αντικρύσει καθαρή την Ιδέα του Κάλλους και να βυθιστεί μέσα σε αυτήν. Μέσω της υπερβάσεως, τόσο του χρόνου όσο και του χώρου, η ψυχή ενώνεται με το νοητόν κάλλος της Ιδέας και αθανατοποιείται. Με άλλα λόγια, η εξαίφνης εποπτεία επιτρέπει στην ψυχή να εισέλθει στο «νῦν», δηλαδή στην άχρονη παροντικότητα της αιωνιότητας και να ενωθεί με αυτό που νοεί, δηλαδή με το νοητόν κάλλος της Ιδέας, έτσι ώστε να καταστεί και αυτή αιώνια, δηλαδή αθάνατη. Ο λόγος της Διοτίμας ολοκληρώνεται με την περιγραφή της Ιδέας του νοητού κάλλους, η οποία είναι αιώνια, ούτε γεννιέται ούτε χάνεται, ούτε αυξάνεται ούτε φθίνει. Επίσης, η Ιδέα του νοητού κάλλους είναι καθαρή, εφόσον το κάλλος της είναι απόλυτο. Η Ιδέα του νοητού κάλλους δεν έχει ανθρώπινα χαρακτηριστικά, δηλαδή δεν έχει ούτε πρόσωπο, ούτε χέρια ούτε σώμα, εφόσον είναι άϋλη και δεν μπορεί να συλληφθεί ούτε από την επιστήμη ούτε από την λογική, παρά μόνο μέσω της ερωτικής μανίας. Τέλος, η Ιδέα του νοητού κάλλους είναι πάντοτε σε πλήρη ταυτότητα με τον εαυτό της, εφόσον είναι αιώνια και έχει πάντοτε μία και μοναδική μορφή.
Το βίντεο του μαθήματος στον σύνδεσμο: